Opdrachten Archieven - Michel van Overbeeke

Terugblik: Stilteruimte Meander Medisch Centrum

Opdrachten / 13 maart 2021

In 2012 kreeg ik de opdracht voor het maken van een zgn stilteruimte in het Meander Medisch Centrum in Amersfoort. De stilteruimte bestaat uit twee delen. Er is een deel dat uitkijkt over de tuin en er is een deel dat afgesloten kan worden om op jezelf te zijn. Voor de entree en voor de ruimte zelf heb ik ramen ontworpen en gerealiseerd.

Entree

Het raam bij de ingang van de stilteruimte verwelkomt de bezoeker met een tekst. Deze tekst wordt weergegeven in latijn én een Nederlandse vertaling.

 “MAAK ZACHT WAT IS VERHARD, VERWARM WAT IS VERKILD"

Deze woorden stonden oorspronkelijk in steen gegraveerd in een muur van de oude locatie Elisabeth van Meander Medisch Centrum. Zo vormt ze een brug tussen verleden en toekomst. Het meisje in het raam ligt op haar knieën in het grasveld. Ze ziet haar weerspiegeling en vraagt zich af: “Wie ben ik?” Het stromende water is de rivier de Eem, die langs het ziekenhuis meandert.

Het raam is geheel gezeefdrukt met emaille, geprint en ingebrand.

Binnenraam

De basis van het binnenraam is gezeefdrukt met email en ingebrand in de oven, vervolgens is de tekening erin gezandstraald met verschillende diepten. Het thema van dit raam is:

“EEN NATUURDROOM OM IN TE VERDWIJNEN, RUST TE VINDEN IN JE EIGEN STILTE"

Deze ruimte is toegankelijk voor iedereen, onafhankelijk van één bepaalde levensovertuiging.

Terugblik: Stilteruimte Meander Medisch Centrum Meer lezen »

Terugblik: Vijf koorramen voor de Barbarakerk in Vreeswijk

Opdrachten / 12 maart 2021

De Barbarakerk in Vreeswijk bestond in 2010 honderd jaar. En ter gelegenheid daarvan werd besloten om dit rijksmonument grondig te renoveren onder leiding van het architectenbureau Verlaan en Bouwstra te Vianen. Een bijzonder onderdeel in dit project zijn de vijf nieuwe koorramen in het priesterkoor. Deze ramen zijn door mij ontworpen en vervaardigd waarin de heilige Barbara centraal staat. In het voorjaar van 2011 is de kerk feestelijk heropend.

Ontwerp en uitvoering

Bij het ontwerpen en uitvoeren van de vijf koorramen heb ik geprobeerd het leven van Barbara van Nicomedië te verbeelden in een tijdloos kader. Hierdoor kunnen ze wellicht een inspiratiebron vormen voor onze beschouwingen en opnieuw vragen oproepen.

Ook zijn er beelden toegevoegd uit de geschiedenis van Vreeswijk, herkenbaarheid die verweven wordt met de mystiek van licht en kleur. In ieder afzonderlijk raam zien we een episode of interpretatie uit het leven van de heilige Barbara. Ook heb ik heb gekozen om de ramen te maken van überfangglas (Überfangglas wil zeggen: mond geblazen glas in meerdere lagen opgebouwd, b.v.Rood op geel of blauw op geel of blank.) hierdoor kunnen de tekeningen geëtst worden en gebrand met zilvergeel en of emailles. Het glas is bij de lichte kleuren aan de achterzijde ook geëtst om over-straling te voorkomen.

Raam 1

Het kleed van Barbara heeft een visnet als patroon en ze stijgt omhoog uit een boot die het wapen van Vreeswijk en van het bisdom Utrecht draagt. Ook zien we een geëtste afbeelding van Het Blokhuis Gildenborg te Vreeswijk als verwijzing naar de geschiedenis van het dorp.

Raam 2

Barbara ligt geknield met het zwaard boven zich, een verwijzing naar de onthoofding door haar vader Dioscorus. Boven haar de bliksem die haar vader direct dood na voltrekking van het vonnis. Onder zien we de sluis van Vreeswijk.

Raam 3

In dit raam komen de twee torens samen, de toren waarin Barbara opgesloten zat en de toren van de Barbarakerk in Vreeswijk. Dit als verbinding van Vreeswijk met de Heilige Barbara. Onder in het water spiralen die verwijzen naar de kringloop van het leven.

Raam 4

Hier zien we Barbara triomfantelijk opstaan als overwinnaar na haar marteling, vernedering en bespotting. Ze reikt naar de blauwe hemel vanwaar een witte duif nederdaalt. Onderin weer het water vol met beugelaars, de ophaalbrug in Vreeswijk en de oude zeevaartschool.

Raam 5

Hier zien we Barbara studerend met op haar kleed verwijzingen naar Barbara als beschermheilige, o.a. voor architecten, wapensmeden, mijnwerkers. metselaars, brandweerlieden en nog anderen die gevaarlijke beroepen uitoefenen. In het stromende water onder zien we de brug over de Lek en een stukje van de sluis in Vreeswijk.

Zo komt de mythe van de Heilige Barbara samen met de geschiedenis van Vreeswijk.

Terugblik: Vijf koorramen voor de Barbarakerk in Vreeswijk Meer lezen »

Terugblik: Droomluchters voor Paviljoen Welgelegen

Opdrachten / 9 maart 2021

De opdracht voor het ontwerpen van 5 kroonluchters in Paviljoen Welgelegen stamt uit 2008 en werd ook nog in dat jaar gerealiseerd. Eigenwijs als ik ben heb ik ze meteen hernoemd tot ‘DROOMLUCHTERS’.

Paviljoen Welgelegen

Paviljoen Welgelegen in Haarlem is de domicilie van de Provincie Noord-Holland. Het is een landhuis, gebouwd aan het einde van de 18e eeuw in neoclassicistische stijl. Dit prachtige pand werd toentertijd in opdracht van de rijke bankier Henry Hope gebouwd. Toen in 1930 de Provinciale Staten van Noord-Holland het gebouw ging gebruiken om te vergaderen werd het pand uiteindelijk grondig verbouwd. De voormalige muziekkamer veranderde van vorm en werd langwerpig ovaal. In deze zaal vergaderen de Gedeputeerde Staten. Na een grondige restauratie in 2007-2008 werden in het provinciehuis de vijf kroonluchters opgehangen.

Droomluchters

De vijf droomluchters zijn uitgevoerd bij van Tetterode glasatelier in Amsterdam en geblazen door de meesterblazer Richard Price. Al deze unieke mond geblazen lamp-sculpturen zijn geïnspireerd op zowel de geschiedenis als op het hedendaagse gebruik van het gebouw. Ze verbeelden ook verschillende unieke aspecten van de hedendaagse gebruikers van dit pand. Niet zozeer hun uiterlijkheden, maar vooral hun geschiedenis en de cultuur van het individu.

De gouden verbindingsarmen symboliseren de vaak grillige en complexe communicatie tussen individuen. Op de armen zien we ook hier en daar ornamenten die verwijzen naar de afbeeldingen die voorkomen op de basreliëfs aan de voorgevel van het gebouw.

De grootste droomluchter bevindt zich in de statenzaal met een doorsnede van bijna vijf meter. Deze droomluchter hangt aan een lichtschijf die het licht naar beneden werpt en waar zo’n 120 unieke gefusede mensfiguren tussen de armen omhoog klimmen naar het licht. Ze dienen daarbij als metafoor voor het streven van de mens om ‘het goede’ te bereiken.

Al deze figuren waarvan er totaal 225 zijn (verdeeld over de 5 droomluchters) zijn vervaardigd in glas-appliqué techniek naar door mij geaquarelleerde ontwerpen en tekeningen.

De droomluchters kunnen ons wellicht inspireren tot een gevoel van vreugde en vrijheid.

Terugblik: Droomluchters voor Paviljoen Welgelegen Meer lezen »

Terugblik: een glasvenster in de Grote of St. Bavokerk van Haarlem

Opdrachten / 8 maart 2021

In 2005 ben ik begonnen met het ontwerpen en realiseren van een monumentaal glasvenster aan de noordkant van de Haarlemse Grote of St. Bavokerk. Het raam van 5.80 breed en 18 meter hoog werd op 25 november 2008 onthuld door H.M. Koningin Beatrix. De opdracht werd verstrekt en gefinancierd door de Vrienden van de Grote of Sint Bavokerk. Zij kozen voor het thema: Vrede en Verdraagzaamheid, een keuze die terugging op een eerder idee voor een dergelijk raam van na de Tweede Wereldoorlog.

Het raam is gerealiseerd bij Glasbewerkings Bedrijf Brabant in Tilburg. Om het licht in de kerk te behouden is gekozen om het gehele raam te etsen in überfangglas (twee of meer op elkaar geplaatste en met de mond geblazen lagen glas) en voor het werken met emailles.

De drie delen van het raam

Thematisch is het raam verdeeld in 3 delen, in het onderste deel zien we de tijd als een onrustige beweging van loodlijnen waarin 24 stukjes (de maat van uur en dag) gestolde tijd dwarrelen, mythen en scheppings verhalen uit net zoveel culturen met hieronder delen uit de geschiedenis van de heilige Bavo.

Eén groter stuk maakt zich los uit de beweging: “Een nieuwe hemel, en een nieuwe aarde”, een nieuw Jeruzalem waarin het Lam het licht is. Het Lam staat voor de onschuld, zuiverheid, rechtvaardigheid, verdraagzaamheid en vrede.

Dit stuk is gebaseerd op de Apocalyps van de apostel Johannes (openbaringen: 20) en transformeert daar in een rode bloemenmantel die liefde is. Deze mantel bestaat uit 5 verschillende bloemen (rozen, tulpen, viooltjes, rode lotus en lelies) en vijf gezichten die samen voor de 5 grootste wereldgodsdiensten staan.

In het bovendeel zien we de twaalf tekens van de westerse astrologie gecombineerd met de tekens van de Chinese dierenriem. In het midden van het bovendeel, tussen de drie cirkels met vierpassen is een slangachtige vorm te zien met een doorgesneden tong (opheffing van de dualiteit), de zeven chakra’s en boven de slang een omgekeerd hart met twee ogen als symbool van het vrouwelijke als doorgeefster van het leven. Opzij hiervan twee handen met de stigmata.

Een paar beelden van het maakproces

Terugblik: een glasvenster in de Grote of St. Bavokerk van Haarlem Meer lezen »